LDL-cholesterol (LDL-C) en atherosclerose: oorzaken, risico’s en streefwaarden

Lipoproteïnen spelen een essentiële rol bij het transport van lipiden naar de weefsels. Eén specifiek lipoproteïne, LDL-C, staat bekend als het "slechte cholesterol" omdat het vet van de lever naar de lichaamscellen transporteert.¹ LDL-cholesterol speelt een centrale rol bij de ontwikkeling van atherosclerose. Verhoogde LDL-C-waarden kunnen leiden tot plaquevorming in de vaatwand, wat de bloedstroom belemmert en het risico verhoogt op een hartinfarct, beroerte en perifeer arterieel vaatlijden. Zo worden hoge niveaus van LDL-C beschouwd als een van de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van atherosclerose en cardiovasculaire gebeurtenissen.²
 

De rol van HDL-C

HDL-cholesterol (HDL-C) daarentegen wordt vaak "goed cholesterol" genoemd omdat dit het LDL-cholesterol uit de bloedvaten verwijdert en terug naar de lever transporteert, waar het kan worden afgebroken en geëlimineerd³. Hierdoor wordt het risico op vaatproblemen verlaagd.
 

Leefstijlfactoren die LDL-C beïnvloeden

Naast genetische factoren speelt leefstijl een grote rol bij het beïnvloeden van LDL-cholesterolniveaus.⁴ Factoren zoals een ongezond dieet, lichamelijke inactiviteit, roken en obesitas kunnen allemaal bijdragen aan verhoogde LDL-cholesterolniveaus.

Risicofactoren zijn onder andere⁵:

• Ongezonde voeding (transvetten, suiker, te veel rood vlees)
• Lichamelijke inactiviteit
• (Mee-) roken
• Overgewicht of obesitas
   

Richtlijnen voor LDL-C-streefwaarden^1,6,7

LDL-c streefwaarden

Het verlagen van LDL-C is een belangrijke factor bij het verminderen van het risico op atherosclerose en cardiovasculaire gebeurtenissen. De streefwaarde voor LDL-C is afhankelijk van de individuele gezondheidstoestand en het totale cardiovasculaire risicoprofiel.

In Nederland wordt vaak de multidisciplinaire richtlijn cardiovasculair risicomanagement (CVRM)⁶ gehanteerd, terwijl cardiologen en (vasculair) internisten zich doorgaans baseren op de meer striktere aanbevelingen van de European Society of Cardiology (ESC).¹

Voor mensen met een zeer hoog risico, zoals patiënten met bestaande hart- en vaataandoeningen, diabetes met andere risicofactoren, of erfelijke hypercholesterolemie, beveelt de ESC 2025 Focused Update aan om een LDL-C-doel te stellen van minder dan 1,4 mmol/l (of 55 mg/dl) én een verlaging van ten minste 50% ten opzichte van de uitgangswaarde.⁷ Bij patiënten met een hoog risico wordt een LDL-C-streefwaarde van < 1,8 mmol/l (of 70 mg/dl) én =50% reductie aanbevolen. ⁷

De multidisciplinaire richtlijn CVRM hanteert hierbij minder strikte grenzen: < 1,8 mmol/L voor zeer hoog risico en < 2,5 mmol/L voor hoog risico.⁶

De streefwaarde voor LDL-C hangt af van het cardiovasculair risicoprofiel van de patiënt:

Beide richtlijnen beoordelen risico op basis van leeftijd, geslacht, roken, bloeddruk, diabetes en (familie)geschiedenis van hart- en vaatziekten.