Wat is hartfalen?

Hartfalen (HF) wordt door de European Society of Cardiology gedefineerd als een klinische aandoening waarbij het vermogen van het hart om zuurstofrijk bloed naar de weefsels van het lichaam te pompen onvoldoende is.¹ Het wordt gekenmerkt door symptomen zoals kortademigheid, enkelzwelling en vermoeidheid die gepaard kunnen gaan met tekenen zoals verhoogde jugulaire veneuze druk, pulmonale crepitaties en perifeer oedeem.^1,2

Hartfalen wordt veroorzaakt door een structurele en/of functionele hartafwijking en resulteert in verminderde cardiale output en/of verhoogde intracardiale drukken in rust of tijdens stress.¹ HF kan worden onderverdeeld in drie typen op basis van meting van de ejectiefractie van de linker hartkamer, ook wel linker ventrikel (LV) genoemd.² Linker ventrikel ejectiefractie is een maat die wordt gebruikt om de typen HF te categoriseren. Het gaat om het percentage (%) bloed dat na elke samenknijping van het hart weer wordt uitgepompt vanuit het linker ventrikel naar de rest van het lichaam. Op basis van deze ejectiefractie wordt hartfalen onderverdeeld in:

• Hartfalen met behouden ejectiefractie (≤50% HFpEF)
• Hartfalen met licht verminderde ejectiefractie (41-49% HFmrEF) en 
• Hartfalen met verminderde ejectiefractie (≤40% HFrEF)²

Bent u voorschrijver?

Hartfalen kan zich aandienen in de volgende twee presentaties²:

• Chronisch hartfalen (CHF)

  CHF beschrijft degenen die een vastgestelde diagnose van hartfalen hebben of die een meer geleidelijke aanvang van symptomen hebben.² Als CHF verslechtert, plotseling of langzaam, kan deze episode worden beschreven als 'gedecompenseerd' HF. Dit kan leiden tot een ziekenhuisopname of behandeling met intraveneuze (IV) diuretische therapie in de poliklinische setting.
   
• Acuut hartfalen (AHF)

  AHF verwijst naar een snelle of geleidelijke aanvang van symptomen van hartfalen.² Deze zijn ernstig genoeg voor de patiënt om dringende medische hulp te zoeken, wat kan leiden tot een ongeplande ziekenhuisopname of een bezoek aan de spoedeisende hulp (SEH), of Eerste Hart Hulp (EHH).

Classificatie hartfalen

Een vaak gebruikte terminologie die wordt gebruikt om de ernst van hartfalen uit te drukken is NYHA-klasse. Dit staat voor New York Heart Association.² De NYHA-classificatie is onderverdeeld in vier klassen waarbij alleen wordt gekeken naar symptomen van hartfalen waarbij I staat voor ‘weinig’ en IV voor ‘veel’ symptomen.² Echter, patiënten met milde symptomen hebben nog steeds een hoog risico op hospitalisatie en sterfte.^2,4

Ontstaan en ontwikkeling hartfalen met verminderde ejectiefractie (HFrEF ≤40%)

Hartfalen ontstaat als gevolg van een verandering in structuur of functie van het hart. Het hart heeft een verminderde pompfunctie en daardoor kan daardoor minder zuurstofrijk bloed naar de weefsels van het lichaam pompen.²

Om deze verminderde cardiale output te compenseren, activeert het lichaam verschillende neurohormonale compenserende mechanismen, waaronder het sympathische zenuwstelsel en het RAAS-systeem.² Dit leidt tot het vasthouden van zout en vocht, een verhoogde vullingsdruk, verhoogde contractiliteit (samentrekking) van het hart en vasoconstrictie om de cardiale output naar vitale organen te garanderen. Op de korte termijn is dit noodzakelijk om de cardiale output te behouden, maar op lange termijn kan dit voor verdere verslechtering van hartfalen zorgen.²

Oorzaken van hartfalen

De meest voorkomende oorzaken van hartfalen zijn ischemische hartziekten en hypertensie (verhoogde bloeddruk).^2,7 Ischemische hartziekten zijn gevolg zijn van slagaderverkalking (atherosclerose) of afwijkingen in de kransslagaders (coronairarteriën). Dit lijdt tot schade aan het hart, verminderde contractiliteit en en cardiac output.^2,8

Een vroege diagnose en optimale medische behandeling kunnen de prognose voor elk individu beïnvloeden, waardoor het belangrijk is dat patiënten met hartfalen tijdig worden opgemerkt en behandeld.⁴ Lees meer over medicamenteuze behandeling bij hartfalen met verminderde ejectiefractie (HFrEF).

Voorbeelden van mogelijke oorzaken van hartfalen^2,7

• Coronaire of ischemische hartziekten
• Hypertensie (Hoge bloeddruk)
• Hartklepafwijkingen
• Hartspierziekten (cardiomyopathieën)
• Diabetes mellitus (suikerziekte zowel type 1 als type 2)⁶
• Hartritmestoornissen zoals atriumfibrilleren

Comorbiditeit komt vaak voor bij hartfalen. Om een goede behandeling te kunnen bieden, is het belangrijk om de juiste diagnose te stellen en ook de onderliggende oorzaken van de aandoening aan te pakken.⁵ Ontdek meer over medicamenteuze behandelopties bij hartfalen met verminderde ejectiefractie (HFrEF).

Of lees meer over sacubitril/valsartan (Entresto):

• Lees de bijsluiter
• Lees de SmPC
• Bekijk de studieresultaten van sacubitril-valsartan PARADIGM-HF, PIONEER-HF en PROVE-HF
• Bekijk de vernieuwde vergoedingscriteria