1. Jak oceniać skuteczność leczenia
Według Rekomendacje ASAS-EULAR
ASDAS wyłonił się jako najbardziej odpowiedni instrument do oceny aktywności choroby, rekomendowany podczas monitorowania pacjentów z axSpA. ASDAS, najlepiej obliczony przy użyciu białka C-reaktywnego (CRP), jest dobrze wyważonym indeksem bez redundancji w swoich pozycjach, w przeciwieństwie stosowanego wskaźnika (BASDAI). Wyższy ASDAS prowadzi do tworzenia większej liczby syndesmofitów, co sprawia, że zmniejszenie ASDAS jest odpowiednim celem leczenia
T2T = ASDAS <2,1
ASDAS-CRP – ocena aktywności ZZSK – białko C-reaktywne (ang. Ankylosing Spondylitis Disease Activity Score – C-reactive protein); BASDAI – wskaźnik aktywności ZZSK (ang. Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index) T2T treat-to-target
Ramiro S i wsp. Ann Rheum Dis. 2023;82(1):19-34.
2. Jaki mechanizm działania wybrać
Według Rekomendacje ASAS-EULAR pacjenci z czysto osiową postacią choroby nie powinni być leczeni csDMARDs; sulfasalazynę można rozważyć u pacjentów z zapaleniem stawów obwodowych.
Należy rozważyć podawanie TNFi, IL-17i lub JAKi u pacjentów z utrzymującą się wysoką aktywnością choroby pomimo konwencjonalnego leczenia; obecnie praktyką jest rozpoczynanie podawania TNFi lub IL-17i.
ASAS-EULAR zaleca, aby stosować restrykcyjnie JAKi u pacjentów powyżej 50. roku życia z jednym lub większą liczbą dodatkowych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz u pacjentów powyżej 65. roku życia.
3. Czy anty-TNFa można zastosować do leczenia wczesnej postaci axSpA?
Około 4 na 10 pacjentów z axSpA nadal ma objawy pomimo otrzymywania TNFi
Objawy mogą utrzymywać się u pacjentów z axSpA, nawet przy leczeniu TNFi i/lub NLPZ 1
>1 z 3 pacjentów z ZZSK nie jest zadowolony z aktualnego obciążenia objawami 1 *:
ZZSK – zesztywniające zapalenie stawow kręgosłupa;
ASAS – kryteria Międzynarodowego Towarzystwa ds. Oceny Spondyloartropatii (ang. Assessment of SpondyloArthritis International Society);
ASDAS – ocena aktywności ZZSK (ang. Ankylosing Spondylitis Disease Activity Score);
BASDAI – wskaźnik aktywności ZZSK (ang. Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index);
EULAR – Europejskie Stowarzyszenie Towarzystw Reumatologicznych (ang. European Alliance of Associations of Rheumatology);
NLPZ – niesteroidowy lek przeciwzapalny;
TNFi – inhibitor czynnika martwicy nowotworu (ang. tumor necrosis factor inhibitor).
1. Brandt-Juergens J i wsp. Ann Rheum Dis. 2022;81(suppl 1):1502-1503. Abstract AB0754.
2. Ramiro S i wsp. Ann Rheum Dis. 2023;82(1):19-34.
Prawdopodobieństwo powodzenia leczenia zmniejsza się w przypadku amplifikacji TNFi
ZZSK – zesztywniające zapalenie stawow kręgosłupa;
BASDAI – wskaźnik aktywności ZZSK (ang. Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index);
TNFi – inhibitor czynnika martwicy nowotworu (ang. tumor necrosis factor inhibitor).
1. Glintborg B i wsp. Ann Rheum Dis. 2013;72(7):1149-1155.
4. Wczesna interwencja ukierunkowana na IL-17
- Sekukinumab (Cosentyx) jest selektywnym inhibitorem IL-17A, który odgrywa kluczową rolę w leczeniu spondyloartropatii (SpA). Badania wykazały, że SEC jest skuteczny zarówno w r-axSpA, jak i nr-axSpA, poprawiając wszystkie miary kliniczne, nawet w krótszym czasie trwania choroby.
- W badaniach MEASURE 1-4 Cosentyx wykazał znaczną poprawę w porównaniu z placebo, a pacjenci z krótszym czasem trwania choroby osiągali lepsze wyniki. Ponadto, Cosentyx wykazał niski wskaźnik zmian radiograficznych kręgosłupa, co sugeruje jego potencjalny ochronny wpływ na strukturalne uszkodzenia długoterminowe.
- Cosentyx jest lekiem w leczeniu SpA, oferującym skuteczność i potencjalne korzyści w zakresie ochrony strukturalnej, szczególnie przy wczesnym rozpoczęciu terapii.
Kluczowe badania kliniczne sekukinumabu wykazują skuteczność w leczeniu axSpA
MEASURE 1 (AS):
- 61% (150 mg) i 60% (75 mg) pacjentów osiągnęło ASAS20 w 161. tygodniu
- Przez 5 lat odsetek odpowiedzi ASAS20 u pacjentów otrzymujących sekukinumab w dawce 150 mg utrzymywał się (78%)2
MEASURE 2 (AS):
- 61% (150 mg) i 41% (75 mg) osiągnęło ASAS20 w 161. tygodniu
- Po 5 latach odsetek odpowiedzi ASAS20 u pacjentów otrzymujących sekukinumab w dawce 150 mg utrzymał się (67%)3
MEASURE 3 (AS):
- 58% (150 mg) i 61% (300 mg) pacjentów osiągnęło ASAS20 w 164. tygodniu
- Wskaźniki odpowiedzi ASAS20 w 52. tygodniu wynosiły 70% (150 mg) i 75% (300 mg)5
MEASURE 4* (AS):
- Wskaźniki odpowiedzi ASAS20 w 16. tygodniu wynosiły 60% (150 mg LD) i 62% (150 mg bez LD)6
PREVENT (nr-axSpA):
- Wskaźniki odpowiedzi ASAS40 w 16. tygodniu wynosiły 40% (150 mg LD) i 41% (150 mg bez LD)7
Kryteria odpowiedzi ASAS służą do oceny poprawy objawów przedmiotowych i podmiotowych axSpA i stanowią złożony miernik obejmujący cztery domeny:8
*Nie osiągnął pierwszorzędowego punktu końcowego istotności w porównaniu z placebo.
ASAS, Assessment of SpondyloArthritis international Society; axSpA, axial spondyloarthritis; LD, loading dose; nr-axSpA, non-radiographic axSpA.1. Baeten D et al. N Engl J Med. 2015;373:2534–48; 2. Baraliakos X et al. RMD Open. 2019;5:e001005; 3. Marzo-Ortega H et al. Lancet Rheumatol. 2020;2:e339–46; 4. Pavelka K et al. Arth Res Ther. 2017;19:285; 5. Pavelka K et al. ACR Open Rheumatol. 2020;20:119–27; 6. Kivitiz AJ et al. Rheumatol Ther. 2018;5:447–62; 7. Deodhar A et al. Arthritis Rheumatol. 2021;73:110–20; 8. Anderson JJ et al. Arthritis Rheum. 2001;44:1876–86.
Szybkie i długotrwałe złagodzenie objawów
150mg
Złagodzenie objawów utrzymywało się do Roku 5. u pacjentów z ZZSK nieleczonych wcześniej lekami biologicznymi (pacjentów reagujących na leczenie,%)
Długotrwałe złagodzenie objawów u pacjentów, którzy wymagali stopniowego zwiększania dawki
300mg
Złagodzenie objawów było kontynuowana do Roku 3. u pacjentów z ZZSK, którzy otrzymywali lek Cosentyx w dawce 300 mg (pacjenci reagujący na leczenie, %)
Szybka poprawa objawów zmęczenia od 4. tygodnia, która utrzymywała się do 5. roku
Jak zmniejszenie aktywności choroby wpłynie na samopoczucie pacjentów?
Długotrwałe obniżenie średniego wyniku w skali BASDAI u pacjentów z axSpA do 5 roku.
Całkowite ustąpienie zapalenia przyczepów ścięgnistych jest możliwe1
U pacjentów z axSpA wystąpiła istotna poprawa w zakresie zapalenia przyczepów ścięgnistych w 16 tygodniu, która utrzymywała się do roku.
Długoterminowe powodzenie leczenia zgodne z zaleceniami ASAS-EULAR 2022
Zmniejszenie ryzyka nieodwracalnych uszkodzeń
U większości pacjentów z ZZSK, którzy kontynuowali przyjmowanie produktu Cosentyx nie stwierdzono progresji radiologicznej po 4 latach
Sekukinumab poprawiał odpowiedź ASAS40 i BASDAI50 w ciągu 2 lat w całej populacji pacjentów z nraxSpA
ASAS40
BASDAI50
Zdjęcia rentgenowskie: Kręgosłup