Multiple sclerose (MS): Ziektebewaking
Hoe herken je een MS-terugval?
Terugval bij MS, ook wel exacerbatie, aanval of flare-up genoemd, is een verslechtering van de symptoomstatus van de patiënt - hetzij door het optreden van nieuwe symptomen of exacerbatie van reeds bestaande symptomen1.
Klinisch gedefinieerd moet een terugval1:
- Langer dan 24 uur aanhouden
- Later dan 30 dagen na een eerdere terugval optreden
- Zich voordoen in afwezigheid van infectie of andere oorzaken
Heterogeniteit in zowel type als ernst van symptoompresentatie maakt het moeilijk om een uitgebreid overzicht te krijgen van symptomen die gerelateerd zijn aan terugval1. De symptomen van een terugval kunnen mild (bijv. vermoeidheid) of slopend (bijv. optische neuritis) zijn. Geïsoleerde symptomen kunnen duiden op een terugval in een enkel gebied van het centrale zenuwstelsel (CZS), terwijl gelijktijdig optredende uiteenlopende symptomen kunnen duiden op een terugval in verschillende ontstekingsgebieden. Ontsteking ligt aan de basis van het ziekteproces bij MS en terugvallen zijn een direct gevolg van de aanval van het immuunsysteem op het CZS, wat de afbraak van myeline door ontsteking bevordert1.
Afbraak van myeline, dat normaal gesproken onze zenuwvezels beschermt, verhindert een effectieve overdracht van zenuwsignalen - wat resulteert in MS-symptomen1.
Indicatoren van MS-ziekteactiviteit
De ziekteactiviteit moet zowel klinisch als subklinisch worden gevolgd2. Neurologische reserve kan worden beïnvloed door schade aan het CZS, zelfs als dit niet direct leidt tot zichtbare symptomen zoals progressie van invaliditeit of een terugval. Daarom is het belangrijk om alle indicatoren van ziekteactiviteit te bekijken, niet alleen de zichtbare.
Voorbeelden van subklinische parameters voor ziekteactiviteit zijn nieuwe laesies op MRI (Magnetic Resonance Imaging) of hersenatrofie2.
Demyelinisatie - Het neuron links toont een gezond gemyeliniseerd axon, terwijl het neuron rechts een axon toont met beschadigde of ontbrekende myelinescheden
Samenwerking patiënt-arts
Gesprekken tussen patiënt en arts moeten ook gaan over de visie van de patiënt op de behandelopties en hun persoonlijke behandeldoelen2. Patiënten melden niet altijd symptomen of verergeringen; 46% van de patiënten in een Brits onderzoek meldde geen terugval3, voornamelijk omdat ze de symptomen te mild vonden om hun arts te informeren of omdat ze vonden dat het zinloos zou zijn om dat te doen. Aan de andere kant hebben onderzoeken consequent een verband aangetoond tussen terugvallen in de eerste jaren van MS en latere niveaus van invaliditeit, wat het belang aantoont van effectieve monitoring en rapportage van symptomen en terugvallen2.
Overweeg het belang van een grondige evaluatie van de status van de patiënt om behandelplannen te onderbouwen en onderzoeksbewijs te vertalen naar effectieve klinische zorg in deze video ‘First do no harm - De kloof tussen wat we weten en wat we doen‘.
The gap between what we know and what we do
Overweeg het belang van een grondige evaluatie van de status van de patiënt om behandelplannen te onderbouwen en onderzoeksbewijs te vertalen naar effectieve klinische zorg in deze video
Referenties
- Managing relapses in multiple sclerosis. Te bekijken op: https://www.nationalmssociety.org/managing-ms/treating-ms/managing-relapses
- Giovannoni G, Butzkueven H, Dhib-Jalbut S, Hobart J, Kobelt G, Pepper G, Sormani MP, Thalheim C, Traboulsee A, Vollmer T. Brain health: Time matters in multiple sclerosis. Te bekijken op: https://www.msbrainhealth.org/recommendations/brain-health-report/
- Duddy M, Lee M, Pearson O, Nikfekr E, Chaudhuri A, Percival F, Roberts M, Whitlock C. The UK patient experience of relapse in multiple sclerosis treated with first disease modifying therapies. Mult Scler Relat Disord 2014; 3(4): 450–456. doi: 10.1016/j.msard.2014.02.0
Registreren
Zorgverleners: registreer u om toegang te krijgen tot actuele informatie over de behandeling van MS.
Gerelateerde content
Multiple sclerose (MS): Symptomen
Multiple sclerose (MS): Diagnose
